Chia sẻ bài báo qua Email NGHIÊN CỨU PHÁT SINH LOÀI PHÂN TỬ CỦA QUẦN THỂ Paphiopedilum helenae Aver. Ở VIỆT NAM
Thông tin bài báo
Ngày nhận bài: 11/03/25 Ngày hoàn thiện: 30/06/25 Ngày đăng: 30/06/25Các tác giả
1. Trần Minh Tuấn, Vườn Quốc gia Ba Vì2. Chu Ngọc Quân, Vườn Quốc gia Ba Vì
3. Bùi Thùy Liên, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
4. Nguyễn Minh Sáng, Trường THPT Kim Xuyên
5. Cao Phi Bằng, Trường Đại học Hùng Vương
6. Nguyễn Sinh Khang, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật
7. Lê Chí Toàn
, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
Tóm tắt
Paphiopedilum helenae Aver. là một thành viên thuộc chi Lan Hài, họ Phong Lan, là loài đang đối diện nguy cơ tuyệt chủng. Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu phân tử với 29 trình tự được giải mới thành công của Paphiopedilum helenae ở Việt Nam nhằm nghiên cứu phát sinh chủng loài của P. helenae. Kết quả phân tích dữ liệu phân tử của nghiên cứu ủng hộ mạnh mẽ rằng Paphiopedilum là nhóm đơn phát sinh. Bốn phân chi (subgenus) được ghi nhận bên trong Paphiopedilum lần lượt là Parvisepalum, Brachypetalum, Megastaminodium và Paphiopedilum. So với các nghiên trước đây, kết quả của nghiên cứu này gợi ý rằng, quần thể P. helenae được ghi nhận là đơn phát sinh nằm trong nhóm Paphiopedilum. Các cá thể của loài này nằm tập trung thành một nhánh, đặc biệt các cá thể Lan Hài P. helenae của Việt Nam không nằm tập trung mà nằm lẫn cùng các cá thể khác của Trung Quốc. Kết quả này cho thấy, thông tin di truyền của các quần thể Paphiopedilum helenae tại nhiều khu vực ở Việt Nam và Trung Quốc có tính bảo thủ cao và xuất hiện các biến đổi trong di truyền của quần thể này. Tuy vậy, hiện các biến dị di truyền này chưa có ý nghĩa đối với sắp xếp phân loại và phát sinh loài.
Từ khóa
Toàn văn:
PDFTài liệu tham khảo
[1] Z. J. Liu, X. Q. Chen, and P. J. Cribb, “Paphiopedilum,” in Flora of China, vol. 25, Z.Y. Wu, and P. H. Ravenm, Eds, Missouri Botanical Garden Press, St. Louis and Science Press, Beijing, 2009, pp. 33-44.
[2] R. Govaerts, World checklist of selected plant families (Paphiopedilum), the Royal Botanic Gardens, Kew, 2022.
[3] L. V. Averyanov, P. J. Cribb, P. K. Loc, and N. T. Hiep, “Slipper Orchids of Vietnam; with an Introduction to the Flora of Vietnam”, Compass Press Limited, Royal Botanic Gardens, Kew, London, 2003.
[4] L. V. Averyanov, P. J. Cribb, P. K. Loc, and N. T. Hiep, Slipper Orchids of Vietnam; with an Introduction to the Flora of Vietnam, Transport Publishing House, (in Vietnamese), Ha Noi, 2004.
[5] IUCN, “The IUCN Red List of Threatened Species,” 2022. [Online]. Available: https://www.iucnredlist.org/. [Accessed on 27 March 2024]
[6] A. V. Cox, A. M. Pridgeon, V. A. Albert, and M. W. Chase, “Phylogenetics of the slipper orchids (Cypripediodeae: Orchidaceae); Nuclear rDNA sequences,” Plant Systematics and Evolution, vol. 208, pp. 197–223, 1997.
[7] A. Chochai, I. J. Leitch, M. J. Ingrouille, and M. F. Fay, “Molecular phylogenetics of Paphiopedilum (Cypripedioideae; Orchidaceae) based on nuclear ribosomal ITS and plastid sequences,” Botanical Journal of the Linnean Society, vol. 70, no. 2, pp. 176–196, 2012.
[8] M. Górniak, D. L. Szlachetko, A. K. Kowalkowska, J. Bohdanowicz, and C. X. Canh, “Taxonomic placement of Paphiopedilum canhii (Cypripedioideae; Orchidaceae) based on cytological, molecular and micromorphological evidence,” Molecular Phylogenetics & Evolution, vol. 70, pp. 429–441, 2014.
[9] Y. I. Lee, M. C. Chung, K. Sydara et al., “Taxonomic placement of Paphiopedilum rungsuriyanum (Cypripedioideae; Orchidaceae) based on morphological, cytological and molecular analyses,” Bot. Stud., vol. 58, p. 16, 2017.
[10] C. C. Tsai, P. C. Liao, Y. Z. Ko, C. H. Chen, and Y. C. Chiang, “Phylogeny and phylogeny and historical biogeography of Paphiopedilum Pfitzer (Orchidaceae) based on nuclear and plastid DNA,” Frontiers in Plant Science, vol. 11, pp. 1-14, 2020.
[11] H. T. Vu, Q. L. Vu, T. D. Nguyen, N. Tran, T. C. Nguyen, P. N. Luu, D. D. Tran, T. K. Nguyen, and L. Le, “Genetic diversity and identification of Vietnamese Paphiopedilum species using DNA sequences,” Biology, vol. 9, no. 1, pp. 1-18, 2020.
[12] T. H. Y. Nguyen, D. T. Nguyen, X. Q. Ngo, T. P. Do, and H. M. Chu, “A study on the corretation between DNA markers and morphology characteristics for identification of Paphiopedilum helenae Aver. of Vietnam,” TNU Journal of Science and Technology, vol. 227, no. 05, pp. 178-185, 2022.
[13] M. Kearse, R. Moir, A. Wilson, S. Stones-Havas, M. Cheung, S. Sturrock, S. Buxton, A. Cooper, S. Markowitz, C. Duran, T. Thierer, B. Ashton, P. Mentjies, and A. Drummond, “Geneious basic: an integrated and extendable desktop software platform for the organization and analysis of sequence data,” Bioinformatics, vol. 28, pp. 1647-1649, 2012.
[14] A. Stamatakis, “RAxML-VI-HPC, maximum likelihood-based phylogenetic analyses with thousands of taxa and mixed models,” Bioinformatics, vol. 22, pp. 2688-2690, 2006.
[15] D. Darriba, G. L. Taboada, R. Doallo, and D. Posada, “jModelTest 2: more models, new heuristics and parallel computing,” Nature Methods, vol. 9, p. 772, 2012.
[16] F. Ronquist and J. P. Huelsenbeck, “MrBayes 3, Bayesian phylogenetic inference under mixed models,” Bioinformatics, vol. 19, pp. 1572-1574, 2003.
[17] M. A. Miller, W. Pfeiffer, and T. Schwartz, “Creating the CIPRES Science Gateway for inference of large phylogenetic trees,” Proceedings of the Gateway Computing Environments Workshop (GCE), New Orleans, USA: Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE), 2010, pp. 1-8.
[18] A. Rambaut and A. J. Drummond, “Tracer,” 2007. [Online]. Available: http://tree.bio.ed.ac.uk/software/tracer/. [Accessed Jan 05, 2021].
[19] V. Manzanilla, A. Kool, N. L. Nguyen, V. H. Nong, T. T. H. Le, and H. De Boer, “Phylogenomics and barcoding of Panax: Toward the identification of ginseng species,” BMC Evolutionary Biology, vol. 18, pp. 1-14, 2018.
[20] C. T. Le, “Molecular phylogeny of Macrosolen (Blume) Rchb. (Loranthaceae) from Vietnam based on molecular data,” TNU Journal of Science and Technology, vol. 227, no. 5, pp. 261-267, 2022.
[21] R. M. Bateman, “Evolution and classification of European orchids: insights from molecular and morphological characters,” Journal Europsischer Orchideen, vol. 33, pp. 33-119, 2001.
DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.12265
Các bài báo tham chiếu
- Hiện tại không có bài báo tham chiếu