PHƯƠNG THỨC ỨNG XỬ VỚI CHỮ NÔM CỦA VUA TỰ ĐỨC QUA “HUẤN ĐỊCH THẬP ĐIỀU DIỄN NGHĨA CA”

Tóm tắt

Khi bàn đến chức năng xã hội của chữ Nôm, văn học Nôm nghĩa là đề cập đến một hướng trong tổng thể phương thức ứng xử của các chính thể thời trung đại với chữ Nôm và văn Nôm. Các văn bản giáo hóa của chính thể chứa đựng những điều lệ có tính cơ chế chính sách, được ban hành bằng Hán văn sau được diễn Nôm, rồi truyền khẩu (bằng cách đọc thuộc lòng). Việc diễn Nôm các văn bản như thế đưa chữ Nôm từ vị trí thông tục sang vị trí là công cụ chuyển tải đạo lí. Trong phạm vi bài viết, chúng tôi đề cập đến văn bản diễn Nôm Huấn địch thập điều của vua Tự Đức có ý nghĩa như là cách thức nâng cao chức năng xã hội của tiếng Việt. Đây là một di sản quí giá thời trung đại trong việc phổ biến chính hóa, có ý nghĩa nâng cao chức năng và năng lực của tiếng mẹ đẻ. Đặc biệt quá trình lưu hành các văn bản giáo hóa đã thúc đẩy mạnh hơn sự ra đời của các sáng tác văn chương Nôm đích thực, góp phần tạo nên nền văn học Nôm giàu có, trưởng thành hơn.