TƯƠNG QUAN GIỮA TẦN SỐ TIẾNG KÊU SIÊU ÂM VỚI MỘT SỐ CHỈ SỐ HÌNH THÁI NGOÀI CỦA CÁC LOÀI DƠI LÁ MŨI (MAMMALIA, CHIROPTERA, RHINOLOPHIDAE) Ở VIỆT NAM

Hoàng Trung Thành; Nguyễn Trường Sơn; Vũ Đình Thống

doi:10.34238/tnu-jst.7205

TƯƠNG QUAN GIỮA TẦN SỐ TIẾNG KÊU SIÊU ÂM VỚI MỘT SỐ CHỈ SỐ HÌNH THÁI NGOÀI CỦA CÁC LOÀI DƠI LÁ MŨI (MAMMALIA, CHIROPTERA, RHINOLOPHIDAE) Ở VIỆT NAM

Thông tin bài báo

Ngày nhận bài: 06/01/23 Ngày hoàn thiện: 27/04/23 Ngày đăng: 28/04/23

Các tác giả

1. Hoàng Trung Thành , Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐH Quốc gia Hà Nội
2. Nguyễn Trường Sơn, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
3. Vũ Đình Thống, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

Tóm tắt

Rhinolophidae (họ Dơi lá mũi) là một trong những họ dơi đa dạng nhất ở Việt Nam. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu chi tiết về mối quan hệ giữa tần số tiếng kêu siêu âm với đặc điểm hình thái ngoài trên các loài dơi này ở Việt Nam. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm (1) đánh giá mối quan hệ giữa tần số tiếng kêu siêu âm CF với một số chỉ số hình thái ngoài gồm Dài cẳng tay (FA), Dài đầu – thân (HB), Dài tai (EL) và Rộng lá mũi trước (ANW) trên các loài dơi lá mũi ở Việt Nam; (2) xác định xem chỉ số nào trong đó có thể dùng để dự báo tốt hơn giá trị CF của các loài dơi này. Phương pháp hồi quy tuyến tính được sử dụng để phân tích số liệu thu thập từ 110 cá thể thuộc 15 loài dơi lá mũi. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có mối tương quan âm có ý nghĩa giữa các giá trị CF với cả bốn chỉ số hình thái ngoài được nghiên cứu. Các giá trị của hệ số tương quan giảm dần theo thứ tự tương quan giữa CF với EL (r = -0,831), ANW (r = - 0,771), FA (r = -0,554), HB (r = -0,444). Với mức độ tương quan lớn hơn, EL và ANW có thể được dùng để dự báo các giá trị CF tốt hơn so với FA hay HB.

Từ khóa

Dơi lá mũi; Việt Nam; Tần số tiếng kêu siêu âm; Đặc điểm hình thái ngoài; Tương quan

Toàn văn:

PDF

Tài liệu tham khảo

[1] N. B. Simmons and A. L. Cirranello, Bat Species of the World: A taxonomic and geographic database, 2022. Available: https://batnames.org/home.html. [Accessed on Dec. 26, 2022]

[2] D. E. Wilson and R. A. Mittermeier (Eds.), Handbook of the mammals of the world, vol. 9: Bats. Lynx Edicions, Barcelona, 2019.

[3] G. Csorba, P. Ujhelyi, and N. Thomas, Horseshoe Bats of the World (Chiroptera: Rhinolophidae), Alana Books, Shropshire, United Kingdom, 2003.

[4] J. D. Altringham, Bats: Biology and Behaviour, Oxford University Press, 1996.

[5] K-G. Heller and O. V. Helversen, “Resource partitioning of sonar frequency bands in rhinolophoid bats,” Oecologia, vol. 80, pp.17-186, 1989.

[6] M. F. Robinson, “A relationship between echolocation calls and noseleaf widths in bats of the genera Rhinolophus and Hipposideros,” J. Zool. Lond., vol. 239, pp. 389-393, 1996.

[7] J. Feng, M. Chen, Z-X. Li, H-H. Zhao, J. Zhou, and S-Y. Zhang, “Relationship between echolocation frequency and body size in eight species of horseshoe bats (Rhinolophidae),” Acta Zoologica Sinica, vol. 48, no. 6, pp. 819-823, 2002.

[8] H. Zhao, S. Zhang, M. Zuo, and J. Zhou, “Correlations between call frequency and ear length in bats belonging to the families Rhinolophidae and Hipposideridae,” J. Zool., Lond., vol. 259, pp. 189-195, 2003.

[9] D. T. Vu, “Systematics and echolocation of rhinolophoid bats (Mammalia: Chiroptera) in Vietnam,” PhD Thesis, University of Tuebingen, Tuebingen, Germany, 2011.

[10] S. V. Kruskop, Bats of Vietnam Checklist and an identification manual, Joint Russian–Vietnamese Science and Technological Tropical Centre, Moscow, Russia, 2013.

[11] T. T. Hoang, T. S. Nguyen, V. S. Nguyen, N. T. Dinh, H. H. Nguyen, T. T. Vuong, X. H. Nguyen, and D. T. Vu, “Diversity, taxonomy and conservation status of horseshoe bats (Chiroptera: Rhinolophidae) in Vietnam,” Journal of Biology, vol. 39, no. 2, pp. 161-171, 2017.

[12] T. T. Hoang, “Study on horseshoe bats (Chiroptera: Rhinolophidae) of Vietnam,”
PhD Thesis, VNU University of Science, Ha Noi, 2018.

[13] C. M. Francis, A field guide to the mammals of South-east Asia, Bloomsbury Wildlife, 2019.

[14] T. H. Kunz and S. Parsons (Eds.), Ecological and Behavioural Methods for the Study of Bats, 2nd Edition, The John Hopkins University Press, 2009.

[15] O. Hammer, D. A. T. Harper, and P. D. Ryan, “Past: Paleontological Statistics Software Package for Education and Data Analysis,” Palaeontologia Electronica, vol. 4, no. 1, pp. 1-9, 2001.

[16] H. Wu, T-L. Jiang, R. Müller, and J. Feng, “The allometry of echolocation call frequencies in horseshoe bats: nasal capsule and pinna size are the better predictors than forearm length,” Journal of Zoology, vol. 297, pp. 211-221, 2015.

[17] P. Schober, C. Boer, and L. A. Schwarte, “Correlation coefficients: Appropriate use and interpretation,” Anesth Analg., vol. 126, no. 5, pp. 1763-1768, 2018.

[18] D. S. Jacobs, R. M. R. Barclay, and M. H. Walker, “The allometry of echolocation call frequencies of insectivorous bats: why do some species deviate from the pattern?,” Oecologia, vol. 152, pp. 583-594, 2007.

[19] S. Stoffberg, “Molecular phylogenetics and the evolution of highfrequency echolocation in horseshoe bats (Genus Rhinolophus),” PhD. Thesis, University of Cape Town, South Africa, 2007.

[20] S. Stoffberg, D. S. Jacobs, and C. A. Matthee, “The divergence of echolocation frequency in horseshoe bats: moth hearing, body size or habitat?” J. Mammal. Evol., vol. 18, pp. 117-129, 2011.

[21] R. D. Houston, A. M. Boonman, and G. Jones, “Do echolocation signal parameters restrict bats' choice of prey?,” in Echolocation in bats and dolphins, J. A. Thomas, C. F. Moss, and M. Vater (Eds.). Chicago, IL:University of Chicago Press, 2004.

[22] D. S. Jacobs and A. Bastian, Predator– Prey Interactions: Co-evolution between Bats and their Prey, Springer Briefs in Animal Sciences, 2016.

[23] W. Bogdanowicz, “Phenetic relationships among bats of the family Rhinolophidae,” Acta Theriologica, vol. 37, pp. 213-240, 1992.

[24] C. Chiu and C. F Moss, “The role of the external ear in vertical sound localization in the free flying bat, Eptesicus fuscus,” J Acoust Soc Am., vol. 121, no. 4, pp. 2227-2235, 2007.

[25] B. D. Lawrence and J. A. Simmons, “Measurements of atmospheric attenuation at ultrasonic frequencies and the significance for echolocation by bats,” J Acoust Soc Am. vol. 71, no. 3, pp. 585-590, 1982.

[26] M. L. A. Thomas, D. Fitzpatrick, R. McCreery, and K. L. Janky, “Big stimulus, little ears: safety in administering vestibular-evoked myogenic potentials in children,” J Am Acad Audiol., vol. 28, pp. 395-403, 2017.

[27] J. W. Johnson, “A heuristic method for estimating the relative weight of predictor variables in multiple regression,” Multivar. Behav. Res., vol. 35, pp. 1-19, 2000.

DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.7205

Các bài báo tham chiếu

Hiện tại không có bài báo tham chiếu



Ghi nhớ