GIÁ TRỊ VÀ BẢO TỒN CÁC LOÀI CÁ BỐNG (Actinopteri: Gobiiformes)  Ở VƯỜN QUỐC GIA XUÂN THỦY

Phạm Văn Long; Đặng Thị Thanh Hương; Nguyễn Thị Thùy Dung; Nguyễn Xuân Huấn; Trần Đức Hậu

doi:10.34238/tnu-jst.7412

GIÁ TRỊ VÀ BẢO TỒN CÁC LOÀI CÁ BỐNG (Actinopteri: Gobiiformes) Ở VƯỜN QUỐC GIA XUÂN THỦY

Thông tin bài báo

Ngày nhận bài: 23/02/23 Ngày hoàn thiện: 18/04/23 Ngày đăng: 20/04/23

Các tác giả

1. Phạm Văn Long, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐH Quốc gia Hà Nội
2. Đặng Thị Thanh Hương, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
3. Nguyễn Thị Thùy Dung, Trường Trung học phổ thông B Nghĩa Hưng
4. Nguyễn Xuân Huấn, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐH Quốc gia Hà Nội
5. Trần Đức Hậu , Trường Đại học Sư phạm Hà Nội

Tóm tắt

Ở Vườn quốc gia Xuân Thủy, các loài cá Bống có độ đa dạng cao và đóng vai trò quan trọng đối với cộng đồng địa phương. Nghiên cứu này nhằm cung cấp thông tin về giá trị, tình hình khai thác và phát triển bền vững cá Bống. Thông tin được thu thập từ ngư dân, tiểu thương, cán bộ quản lý Vườn qua 3 đợt phỏng vấn năm 2021-2023. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cá Bống có vai trò quan trọng đối với người dân địa phương trong việc cung cấp thực phẩm và giá trị kinh tế, đáng chú ý là loài Bostrychus sinensis và Glossogobius olivaceus. Ngư dân khai thác cá Bống tập trung ở rừng ngập mặn chủ yếu bằng lưới bát quái, với tần suất tương đối lớn (5,75 ngày/tuần). Hoạt động đánh bắt các loài thường trùng với thời gian sinh sản của chúng. Nguồn lợi cá Bống trong 5 năm và 10 năm qua có sự suy giảm 42,07 và 61,33% tương ứng. Nguyên nhân chính của sự suy giảm này là do ô nhiễm nguồn nước, khai thác quá mức và sử dụng lưới có mắt lưới nhỏ. Hoạt động phát triển bền vững cơ bản đã được triển khai, tuy nhiên vẫn có một số hạn chế. Từ đó, bài báo đề xuất các biện pháp bảo tồn và phát triển bền vững của cá Bống, góp phần cho công tác khai thác và sử dụng nguồn lợi cá Bống hợp lý, bền vững.

Từ khóa

Nguồn lợi cá Bống; Bảo tồn và phát triển bền vững; Rừng ngập mặn; Khai thác quá mức; Cá bống bớp

Toàn văn:

PDF

Tài liệu tham khảo

[1] J. S. Nelson, T. C. Grande, and M. V. H. Wilson, Fishes of the World, 5th ed. Hoboken, John Wiley & Sons, 2016.

[2] H. V. Nguyen, Freshwater Fishes of Vietnam, vol. III. Agricultural Publishing House, Hanoi, 2005.

[3] D. H. Tran, L. H. T. Nguyen, and T. N. Nguyen, “First data of goby fish in Tien Hai Wetland Nature Reserve, Thai Binh Province,” HNUE Journal of Science, vol. 65, no. 10, pp. 143-153, 2020.

[4] L. V. Pham, N. H. Chu, H. T. T. Dang, H. H. Nguyen, and H. D. Tran, “Additional data on species diversity of gobies (Actinopteri: Gobiiformes) in Xuan Thuy National Park, Nam Dinh Province,” Hue University Journal of Science, vol. 131, no. 1B, 2023.

[5] T. H. Ho and T. T. N. Hoang, Status of biological diversity in Xuan Thuy National Park, Nam Dinh Province. Hong Duc Publishing House, Hanoi, 2015.

[6] T. T. Vu, Estuarine Ecosystems of Vietnam (Exploitation, Maintenance and Management Resources for Sustainable Development). Vietnam Education Publishing House, 2009.

[7] T. T. Ta, H. N. Chu, L. H. T. Nguyen, T. H. T. Nguyen, T. T Pham, and H. D. Tran, “Morphology and distribution of Butis Bleeker, 1856 and Glossogobius Gill, 1859 in mangrove forests around Ba Lat estuary, the Red River,” In Proc. The 4th National Scientific Conference on Biological Research and Education in Vietnam, Natural Science and Technology Publishing House, 2020, pp. 194-203.

[8] H. D. Tran, H. H. Nguyen, and L. M. Ha, “Length-weight relationship and condition factor of the mudskipper (Periophthalmus modestus) in the Red River delta,” Regional Studies in Marine Science, vol. 46, pp. 101-903, 2021.

[9] L. V. Pham, T. T. H. Dang, L. T. D. Ha, Q. H. Nguyen, and H. D. Tran, “An overview of species composition of goby (Actinopteri: Gobiiformes) in the coast in Northern Vietnam,” In Proc. The 5th National Scientific Conference on Biological Research and Education in Vietnam – BRE2022, 2022, pp. 415-426.

[10] D. H. Tran, T. A. Nguyen, H. N. Chu, T. H. T. Nguyen, T. T. Ta, P. H. Nguyen, V. L. Pham, and M. L. Ha, “Length-weight relationship of 11 goby species from mangroves along Ba Lat Estuary, Vietnam,” Acta Ichthyologica et Piscatoria, vol. 51, no. 3, pp. 271-274, 2021.

[11] T. N. Nguyen, M. L. Ha, T. A. Nguyen, H. N. Chu, D. H. Tran, P. H. Nguyen, and T. T. Ta, “Variation in the allometry of morphometric characters, growth, and condition factors of wild Bostrychus sinensis (Butidae) in Northern Vietnam,” Pakistan Journal of Zoology, vol. 54, pp. 1-10, 2022.

[12] T. T. Ta, H. M. Nguyen, and D. H. Tran, “First faunal record of larval and juvenile gobies (Actinopterygii: Gobiiformes) in the Ka Long estuary, northern Vietnam,” Academia Journal of Biology, vol. 44, no. 1, pp. 61-72, 2022.

[13] T. T. N. Pham, H. D. Tran, and Q. V. Nguyen, “An initial overview of ecosystem services from mangrove forests in Viet Nam,” HNUE Journal of Science, vol. 66, no. 4F, pp. 31-40, 2021.

[14] L. M. Ha, H. H Nguyen, T. T. Ta, H. X. Nguyen, and H. D. Tran, “Spatio-temporal occurrence of different early life stages of Periophthalmus modestus in a tropical estuary,” Animal Biology, vol. 72, pp. 183-202, 2022.

[15] T. T. Ta, N. H. Chu, N. T. Nguyen, H. D. Tran, T. T. Tran, L. M. Ha, and N. T. Nguyen, “Morphometrics and body condition of Glossogobius olivaceus in mangrove forests of Northern Vietnam,” Journal of Animal & Plant Sciences, vol. 32, no. 3, pp. 845-854, 2022.

[16] D. M. Alongi, “Present state and future of the world's mangrove forests,” Environmental Conservation, vol. 29, no. 3, pp. 331-349, 2002.

[17] T. X. Le, H. N. Phan, and H. Q. Truong, “Coastal environmental issues and mangrove rehabilitation in Vietnam,” In Proc. The Third International Conference on Vietnamese Studies, Sub-Committee: Natural Resources, Environment and Sustainable Development, 2008, pp. 678-692.

[28] D. N. Bryan-Brown, R. M. Connolly, D. R. Richards, F. Adame, D. A. Friess, and C. J. Brown, “Global trends in mangrove forest fragmentation,” Scientific Reports, vol. 10, no. 1, pp. 1-8, 2020.

[19] H. D. Tran and T. T. Ta, “Fish diversity and fishery status in the Ba Che and Tien Yen Rivers, northern Vietnam, with consideration on factors causing recent decline of fishery products,” Kuroshio Science, vol. 7, no. 2, pp. 113-122, 2014.

[20] S. Wallner-Hahn, F. Molander, G. Gallardo, S. Villasante, J. S. Eklöf, N. S. Jiddawi, and de la M. Torre-Castro, “Destructive gear use in a tropical fishery: Institutional factors influencing the willingness-and capacity to change,” Marine Policy, vol. 72, pp. 199-210, 2016.

[21] N. K. Trinh and D. D. Tran, “The status of capture fisheries and management of marine fishes in Soc Trang Province,” Journal Science of Can Tho University, vol. 24b, pp. 46-55, 2012.

[22] L. T. Nguyen, “Study on the mesh size selectivity of inshore gillnet fishery in the sea areas of Quang Dien District,” Journal of Fisheries Science and Technology, no. 1, pp. 2-11, 2022.

[23] D. E. Snyder, “Invited overview: conclusions from a review of electrofishing and its harmful effects on fish,” Reviews in Fish Biology and Fisheries, no. 13, pp. 445-453, 2003.

[24] S. A. Murawski, “Definitions of overfishing from an ecosystem perspective,” ICES Journal of Marine Science, vol. 57, no. 3, pp. 649-658, 2000.

[25] P. T. Anh, C. Kroeze, S. R. Bush, and A. P. Mol, “Water pollution by intensive brackish shrimp farming in south-east Vietnam: Causes and options for control,” Agricultural Water Management, vol. 97, no. 6, pp. 872-882, 2010.

[26] D. T. Nguyen and O. H. T. Dang, “The situation of disease management in mudskipper farming (Pseudapocryptes lanceolatus) in Bac Lieu Province,” Can Tho University Journal of Science, vol. 27, pp. 169-177, 2013.

[27] V. Q. Le, H. N. Tran, and T. A. Nguyen, “Technical and financial aspects of marble sand goby (Oxyeleotris mamorratus) farming in pond in Ca Mau Province,” Can Tho University Journal of Science, vol. 34, pp. 84-91, 2014.

[28] C. Henseler, D. Oesterwind, P. Kotterba, M. C. Nordström, M. Snickars, A. Törnroos, and E. Bonsdorff, “Impact of round goby on native invertebrate communities-An experimental field study,” Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, vol. 541, pp.151-571, 2021.

[29] T. V. Phan, C. V. Ngo, T. T. Pham, H. K. T. Tang, and Q. N. Nguyen, Situation, opportunities and challenges for securing financial resources for the protection and development of mangroves and coastal forests – Nam Dinh province case study, Tech. Report 7. Bogor, Indonesia: CIFOR-ICRAF, 2022.

[30] H. D. Tran, T. T. Ta, P. H. Nguyen, T. X. Ngo, X. C. Truong, and Q. V. Nguyen, “Biodiversity conservation of freshwater fish in Vietnam based on ecosystem service approaches,” Science, Technology Journal of Agriculture & Rural Development, October, pp. 5-13, 2021.

DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.7412

Các bài báo tham chiếu

Hiện tại không có bài báo tham chiếu



Ghi nhớ