NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, GIẢI PHẪU VÀ PHÂN LOẠI HỌC PHÂN TỬ CỦA CÂY Ô ĐẦU (Aconitum carmichaelii Debx.)

Tóm tắt

Cây Ô đầu chứa dược chất aconitin thuộc loại thuốc độc bảng A, có độc tính cao nhưng vẫn được cho là những vị thuốc quý, được dùng phổ biến trong y dược học cổ truyền phương Đông. Ô đầu Việt Nam được ghi nhận bởi hai tên gọi, Aconitum fortunei Hemsl và Aconitum carmichaelii Debx, vì thế cần có nghiên cứu định danh tên khoa học chính xác của cây Ô đầu Việt Nam. Bài báo này trình bày kết quả phân tích đặc điểm hình thái, giải phẫu và phân loại học phân tử của cây Ô đầu thu tại Quản Bạ, Hà Giang. Cây Ô đầu Hà Giang, Việt Nam thuộc loài Aconitum carmichaelii, thân thảo mọc thẳng; rễ củ hình nón, có củ cái và các củ con; lá cây con hình tim, gần như tròn, lá xẻ thành 3 thùy không đều; rễ có lớp bần màu vàng nâu có nhiều lông hút. Rễ và lá có cấu tạo giải phẫu điển hình của cây thân thảo. Đoạn gen rpoC1 phân lập từ cây Ô đầu Hà Giang có kích thước gồm 543 nucleotide; đoạn gen rpoB2 có kích thước 471 nucleotide. Trình tự đoạn gen rpoC1 và rpoB2 có độ tương đồng là 99% với đoạn gen rpoC1 và rpoB2 mang mã số KX347251 trên GenBank. Mẫu Ô đầu Hà Giang, Việt Nam và mẫu Ô đầu có trình tự đoạn gen rpoB2 mang mã số KX347251 thuộc loài Aconitum carmichaelii, phân bố trong cùng một nhánh; các loài khác cùng chi phân bố ở các nhánh khác nhau.