ĐỐI THOẠI XUYÊN VĂN HÓA: LIÊN VĂN BẢN GIỮA "KHÔNG CÒN LÀ CON NGƯỜI" CỦA IZUMI KUROSAWA VÀ "HÓA THÂN" CỦA FRANZ KAFKA

Tóm tắt

Bài viết này đặt ra câu hỏi nghiên cứu: trong tiểu thuyết Không còn là con người (2018), Izumi Kurosawa đã sử dụng chiến lược liên văn bản nào để viết lại Hóa thân (1915) của Franz Kafka, và sự viết lại ấy mang ý nghĩa gì trong bối cảnh văn hóa, văn học Nhật Bản đương đại. Mục đích của nghiên cứu là nhằm làm rõ cách Kurosawa vận dụng chuyển vị mạch truyện và chuyển vị ngữ dụng để tái tạo một văn bản mới, qua đó phản ánh hiện tượng xã hội đương đại: Hikikomori (Rút lui xã hội). Nghiên cứu được tiến hành dựa trên sự kết hợp lí thuyết liên văn bản của Genette, thi pháp học và xã hội học văn học. Kết quả cho thấy Không còn là con người không chỉ viết lại motif “hóa thân” từ Hóa thân mà còn chuyển dịch nó từ một bi kịch hiện sinh sang một hình thức phản tư xã hội – phản ánh sự suy sụp của cá nhân trong bối cảnh gia đình, công nghệ và áp lực xã hội Nhật Bản hiện đại. Từ đó, nghiên cứu đưa ra kết luận rằng việc viết lại này chính là một hành vi đối thoại văn chương xuyên văn hóa, đồng thời góp phần mở rộng hướng tiếp cận liên văn bản như một chiến lược kiến tạo lại diễn ngôn nghệ thuật trong không gian văn học thế giới đương đại.