ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, THÀNH PHẦN HỢP CHẤT VÀ CÁCH SỬ DỤNG CÂY CHÀM MÈO (Strobilanthes cuisine (Nees) Kunte) THU HÁI TẠI TỈNH BẮC KẠN

Phó Thị Thúy Hằng; Lê Thị Giang

doi:10.34238/tnu-jst.7041

ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, THÀNH PHẦN HỢP CHẤT VÀ CÁCH SỬ DỤNG CÂY CHÀM MÈO (Strobilanthes cuisine (Nees) Kunte) THU HÁI TẠI TỈNH BẮC KẠN

Thông tin bài báo

Ngày nhận bài: 02/12/22 Ngày hoàn thiện: 09/04/23 Ngày đăng: 13/04/23

Các tác giả

1. Phó Thị Thúy Hằng , Trường Đại học Y Dược – ĐH Thái Nguyên
2. Lê Thị Giang, Trường Đại học Y Dược – ĐH Thái Nguyên

Tóm tắt

Cây Chàm mèo có tên khoa học là Strobilanthes cuisine (Nees) Kunte, thuộc họ Ôrô (Acanthaceae). Toàn thân của cây (lá, thân, rễ) đều được dùng làm thuốc. Trong y học cổ truyền, Chàm mèo có tính hàn, vị đắng nhạt, có tác dụng giải nhiệt, thải độc, chống viêm và cầm máu. Chàm mèo được dùng chữa các bệnh cấp tính như: viêm họng, sốt, ban đỏ, nhiễm khuẩn huyết, viêm hô hấp cấp tính... Ngoài ra, những nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, bột Thanh đại (bột lá Chàm mèo) có tác dụng hỗ trợ tốt điều trị ung thư bạch cầu. Rễ chàm mèo (bản lam căn) còn dùng chữa viêm não truyền nhiễm, viêm não B, thương hàn, quai bị. Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu được công bố về loài Strobilanthes cuisine(Nees) Kuntze. Mặt khác, tỷ lệ người dân nhận diện được và biết cách sử dụng cây Chàm mèo để chữa bệnh vẫn rất ít. Do đó, nghiên cứu này được tiến hành nhằm góp phần cung cấp dữ liệu phục vụ cho việc nhận diện loài khi thu thập mẫu, định danh loài, kiểm nghiệm và chế biến dược liệu…. Nghiên cứu đã mô tả chi tiết đặc điểm hình thái các bộ phận: rễ, lá, thân, hoa, quả của cây Chàm mèo được thu thập tại tỉnh Bắc Kạn. Trong lá Chàm mèo có chứa các nhóm hợp chất: glycoside, sterol, triterpenoid thủy phân, alkaloid, flavonoid, acid hữu cơ, chất khử, coumarin và saponin. Đồng thời, nghiên cứu đã thu thập được các cách chế biến và sử dụng Chàm mèo làm thuốc chữa bệnh của người dân bản địa tại tỉnh Bắc Kạn.

Từ khóa

Cây Chàm mèo; Đặc điểm hình thái; Thành phần hóa học; Cách sử dụng cây Chàm mèo; Bắc Kạn

Toàn văn:

PDF

Tài liệu tham khảo

[1] T. S. Hoang, Plant taxonomy, Education Publishing House, p. 125, 2009.

[2] T. L. Do, Vietnamese medicinal plants and medicinal herbs, Medical Publishing House, pp. 178-181, 1999.

[3] H. B. Do, Q. C. Dang, and X. C. Bui, Medicinal plants and medicinal animals in Vietnam, vol. 2, Science and Technology Publishing House, pp. 117-119, 2006.

[4] F. Preethi and S. R. Suseem, “A Comprehensive Study on an Endemic Indian Genus – Strobilanthes,” International Journal of Pharmacognosy and Phytochemical Research, vol. 3, no. 6, pp. 459-466, 2014.

[5] P. Reneela, Sripathi, and K. Shubashini, “Triterpenoid and sterol constituents of Strobilanthes ciliatus Nees,” Natural Products: An Indian Journal, vol. 1, no. 6, pp. 35-38, 2010.

[6] T. Anaka, T. Ikeda, M. Kaku, X. H. Zhu, M. Okawa, and K. Yokomizo, “A new lignan glycoside and phenylethanoid glycosides from Strobilanthes cuisine BREMEK,” Chem. Pharm. Bull, vol. 10, no. 52, pp. 1242–1245, 2004.

[7] S. Venkatachalapathi and R. Subban, “Antimicrobial activity of Strobilanthes ciliatus Nees,” Indo American Journal of Pharmaceutical Research, vol. 4, no. 3, pp. 1-5, 2013.

[8] Sarpate, V. Rupali, and V. Suresh, “Evaluation of antiinflammatory activity of Strobilanthus callosus Nees and Strobilanthus ixiocephala Benth,” International Journal of Green Pharmacy, vol. 3, no. 6, pp. 199-203, 2012.

[9] N. A. Norfarizan-Hanoon, R. Asmah, M. Y. Rokiah, O. Fauziah, and H. Faridah, “Antihyperglycemic, hypolipidemic and antioxidant enzymes effect of Strobilanthes crispus juice in normal and streptozotocin-induced diabetic male and female rats,” International Journal of Pharmacology, vol. 3, no. 5, pp. 200-207, 2009.

[10] I. Maznah, E. Manickam, M. D. Azlina, R. Asmah, and Y. Asmah, “Chemical composition and antioxidant activity of Strobilanthes crispus leaf extract,” Journal of Nutritional Biochemistry, vol. 11, pp. 536-542, 2000.

[11] I. Maznah, G. Bagalkotkar, I. Shahid, and A. A. Hadiza, “Anticancer Properties and Phenolic Contents of Sequentially Prepared Extracts from Different Parts of Selected Medicinal Plants Indigenous to Malaysia,” Molecules, vol. 17, pp. 5745-5756, 2012.

[12] R. Shahni and P. J. Handique, “Antibacterial properties of leaf extracts of Strobilanthes cuisine (Nees) Kuntze, a rare ethno-medicinal plant of Manipur, India,” International Journal of PharmTech Research CODEN (USA), vol. 5, no. 3, pp. 1281-1285, 2013.

[13] M. C. Nguyen, N. K. Pham, T. H. Tran, N. H. Nguyen, V. D. Ho, T. H. Vu, V. T. Nguyen, and T. H. V. Nguyen, "Chronic and sub-chronic toxicity of indirubin-3’-oxime and the soft capsule VINDOXIM for support of cancer treatment," Vietnam Journal of Science and Technology, vol. 3, no. 51, pp. 343-352, 2013.

[14] M. C. Nguyen, N. K. Pham, T. H. Tran, N. H. Nguyen, V. D. Ho, T. H. Vu, V. T. Nguyen, and T. H. V. Nguyen, “The process of synthesizing and purifying the compound indirubin – 3′ – oxim from “Chàm Mèo” tree,” Discover Magazine (Department of Science and Technology of Ho Chi Minh City), vol. 10, pp. 16-23, 2014.

[15] T. T. H. Pho and T. G. Nguyen, “Stuation of using strobilanthes flaccidifoliusnees to treat deseases of the ethnic minorities in the mountainous North of Vietnam,” TNU Journal of Science and Technology, vol. 171, no. 11, pp. 213-218, 2017.

[16] Department of Botany, Hanoi University of Pharmacy, Plant internship and identification of medicinal plants (in Vietnamese), pp. 6-7, 2004.

[17] Department of Medicinal Materials, Ho Chi Minh City University of Medicine and Pharmacy, Research methods of medicinal herbs (in Vietnamese), pp. 28-46, 2004.

DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.7041

Các bài báo tham chiếu

Hiện tại không có bài báo tham chiếu



Ghi nhớ