DẪN LIỆU ĐA DẠNG SINH HỌC VỀ LOÀI VÀ CẤU TRÚC NHÓM DINH DƯỠNG CHỨC NĂNG CỦA CÔN TRÙNG THỦY SINH THEO CÁC CẤP ĐỘ SUỐI  Ở XÃ NGŨ CHỈ SƠN, TỈNH LÀO CAI

Nguyễn Văn Hiếu

doi:10.34238/tnu-jst.12717

DẪN LIỆU ĐA DẠNG SINH HỌC VỀ LOÀI VÀ CẤU TRÚC NHÓM DINH DƯỠNG CHỨC NĂNG CỦA CÔN TRÙNG THỦY SINH THEO CÁC CẤP ĐỘ SUỐI Ở XÃ NGŨ CHỈ SƠN, TỈNH LÀO CAI

Thông tin bài báo

Ngày nhận bài: 04/05/25 Ngày hoàn thiện: 25/07/25 Ngày đăng: 25/07/25

Các tác giả

Nguyễn Văn Hiếu , Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Tóm tắt

Nghiên cứu này cung cấp những dẫn liệu đầu tiên về đa dạng loài côn trùng thủy sinh và cấu trúc nhóm dinh dưỡng chức năng của chúng theo các cấp độ suối tại xã Ngũ Chỉ Sơn, tỉnh Lào Cai. Các dẫn liệu là cơ sở cho công tác giám sát và quản lý hệ sinh thái suối cũng như công tác bảo tồn các loài côn trùng thủy sinh ở khu vực nghiên cứu. Nghiên cứu cũng bổ sung thêm các dẫn liệu mới, có giá trị về đặc điểm nhóm dinh dưỡng chức năng của côn trùng thủy sinh theo dòng chảy dựa trên cấp độ suối định hướng trong công tác giám sát chất lượng nước ngọt. Thu mẫu định tính và thu mẫu định lượng ngoài thực địa được tiến hành vào tháng 10/2023 và tháng 01/2024 tại 12 điểm thu mẫu thuộc các suối cấp 1, suối cấp 2 và suối cấp 3. Kết quả đã xác định được: (1) 93 loài thuộc 89 giống của 46 họ thuộc 9 bộ côn trùng thủy sinh; (2) 79 loài côn trùng thủy sinh bắt gặp ở suối cấp 1, 42 loài ở suối cấp 2 và 40 loài ở suối cấp 3, (3) Chỉ số phong phú loài Margalef (d) dao động từ 1,3 - 5,9 (trung bình 3,0 ± 1,5), chỉ số đa dạng Shannon - Weaver (H’) dao động từ 1,2 - 3,1 (trung bình 2,1 ± 0,6); (4) Cấu trúc nhóm dinh dưỡng chức năng với năm nhóm, trong đó nhóm thu gom (c-g) chiếm ưu thế ở cả ba cấp độ suối, nhóm cào nạo (sc) có xu hướng tăng, nhóm cắt xé (sh) có xu hướng giảm dần từ suối cấp 1 đến suối cấp 3. Nhóm ăn thịt (p) có xu hướng ổn định và có số lượng cá thể ở ngưỡng cân bằng với con mồi của chúng ở các cấp độ suối (0,10 < Pr < 0,20).

Từ khóa

Đa dạng sinh học; Côn trùng thủy sinh; Nhóm dinh dưỡng chức năng; Cấp độ suối; Xã Ngũ Chỉ Sơn

Toàn văn:

PDF

Tài liệu tham khảo

[1] W. P. McCafferty, Aquatic Entomology, Jones and Bartteth publishers Boston- London, 1983.

[2] R. W. Merritt and K. W. Cummins, An introduction to the aquatic insects of North America, 3rd ed. Iowa: Kendall/Hunt Publishing, 1996.

[3] A. Addo-Bediako, “Assessment of Functional Feeding Groups of Aquatic Insect communities in the Mohlapitsi River, South Africa,” Applied Ecology and Environmental Research, vol. 20, no. 5, pp. 4283-4294, 2022.

[4] K. W. Cummins, “Combining taxonomy and function in the study of stream macroinvertebrates,” Journal of Limnology, vol. 75, pp. 235-241, 2016.

[5] K. W. Cummins, R. W. Merrit, and C. A. N. Priscila, “The use of invertebrate functional groups to characterize ecosystem attributes in selected streams and rivers in south Brazil,” Studies on Neotropical and Fauna and Environment, vol. 40, no. 1, pp. 69-89, 2005.

[6] S. E. Yaagoubi, M. E. Alami, R. Harrak, A. Azmizem, M. Ikssi, and M. R. A. Mansour, “Assessment of functional feeding groups (FFG) structure of aquatic insects in North - western Rif - Morocco,” Biodiversity Data Journal, vol. 11, 2023, Art. no. e104218.

[7] N. Nasaruddin, L. Sabaruddin, K. Analuddin, and L. Sudia, “Taxonomic and functional diversity of aquatic macroinvertebrate from natural forest as reference for stream health indicators in Lasolo Watershed, Southeast Sulawesi, Indonesia,” Biodiversitas, vol. 24, no. 10, pp. 5523-5538, 2023.

[8] K. W. Cummins and M. J. Klug, “Feeding Ecology of Stream Invertebrates,” Ann. Rev. Ecol. Syst, vol. 10, pp. 147-172, 1979.

[9] D. H. Hoang and Y. J. Bae, “Aquatic insect diversity in a tropical Vietnamese stream in comparison with that in a temperate Korean stream,” Limnology, vol. 7, pp. 45-55, 2007.

[10] V. H. Nguyen and V. V. Nguyen, “The distribution of Mayflies (Ephemeroptera: Insecta) for Stream orders in Hoang Lien National Park, Lao Cai province,” (in Vietnamese), Proceedings of the 9^th Vietnam National Conference on Entomology, 2017, pp. 65-72.

[11] F. R. Hauer and G. A. Lamberti, Methods in stream ecology, California: Academic Press, 1996.

[12] V. V. Nguyen, “Systematics of the Ephemeroptera (Insecta) of Vietnam,” PhD. Thesis for the degree of Doctor of Science, Department of Biology, The Graduate School of Seoul Women’s University, Seoul, 2003.

[13] C. Morse, L. Yang, and L. Tian, Aquatic Insects of the China useful for monitoring water quantity, Nanjing: Hobai University Press, 1994.

[14] T. K. T. Cao, “Systematics of the Vietnamese Perlidae (Insecta: Plecoptera),” PhD. Thesis for the degree of Doctor of Science, Department of Biology, The Graduate School of Seoul Women’s University, Seoul, 2008.

[15] D. H. Hoang, “Systematics of the Trichoptera of Vietnam,” PhD. Thesis for the degree of Doctor of Science, Department of Biology, The Graduate School of Seoul Women’s University, Seoul, 2005.

[16] J. R. Bray and J. T. Curtis, “An ordination of the upland forest communities of southern Wisconsin,” Ecol. Monogr., vol. 27, pp. 325-349, 1957.

[17] Ø. Hammer, D. A. T. Harper, and P. D. Ryan, “Paleontological statistics software package for education and data analysis,” Palaeontol Electron, vol. 4, no. 1, pp. 1-9, 2001.

[18] A. E. Magurran, Measuring Biological Diversity, Blackwell Publishing, 2004.

[19] R. Staub, J. W. Applying, A. M. Hostetter, and I. J. Hass, “The effects of industrial waster of Memphis and Shelby Country on primary planktonic producers,” Biosciences, vol. 20, pp. 1-124, 1970.

[20] V. H. Nguyen and T. H. Y. Dinh, “Data on aquatic insects in the Seo My Ty and Nam Cang streams, Hoang Lien National Park, Lao Cai province, Viet Nam,” TNU Journal of Science and Technology, vol. 202, no. 09, pp. 9-14, 2019.

[21] N. M. T. Bui, T. K. Hoang, and D. H. Hoang, “The functional feeding groups’ structure of aquatic insects in upstreams of Da Nhim river, Lam Dong province,” Science & Technology Development, vol. 18, no. T3, pp. 25-35, 2015.

[22] V. H. Nguyen, H. L. Nguyen, T. D. Nguyen, and Y. T. Vu, “The Functional Feeding Groups’ Structure of aquatic insects in Thac Bac Stream, Tam Dao National Park, Vinh Phuc Province,” Proceeding of the 3^rd National Scientific Conference on Biological Research and Teaching in Vietnam, (in Vietnamese), 2020, pp. 54-60.

[23] I. Thanee and C. Phalaraksh, “Diversity of aquatic insects and their functional feeding group from anthropogenically disturbed streams in Mae Sot district, Tak province, Thailand,” Chiang Mai J. Sci., vol. 39, no. 3, pp. 399-409, 2012.

[24] D. D. Hart and C. M. Finelli, “Physical-biological coupling in streams: the pervasive effects of flow on benthic organisms,” Annual Review of Ecology and Systematics, vol. 30, pp. 363-395, 1999.

[25] R. L. Vannote, G. W. Minshall, K. W. Cummins, J. R. Sedell, and C. E. Cushing, “The River Continuum Concept,” Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, vol. 37, pp. 130-137, 1980.

DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.12717

Các bài báo tham chiếu

Hiện tại không có bài báo tham chiếu



Ghi nhớ