PHÓ TỪ PHẢN VẤN 难道 TRONG TIẾNG HÁN TRONG TƯƠNG QUAN VỚI TIẾNG VIỆT

Tóm tắt

Phó từ bao gồm nhiều tiểu loại, là một bộ phận hợp thành quan trọng trong hệ thống hư từ tiếng Hán. Mỗi tiểu loại phó từ đều có chức năng riêng. Phó từ phản vấn dùng trong câu phản vấn mà tiêu biểu là 难道 nan đạo (lẽ nào/chẳng lẽ) có đặc điểm gì? Quá trình phát triển từ thực từ sang hư từ của nó như thế nào? Qua khảo sát trên ngữ liệu thu thập từ kho ngữ liệu Bắc Kinh và 70 tác phẩm văn học Việt Nam, bài viết tiến hành phân tích, đối chiếu, chỉ ra quá trình phát triển nghĩa, vị trí trong câu cũng như ý nghĩa ngữ dụng của 难道 tiếng Hán trong tương quan với tiếng Việt. Kết quả cho thấy, 难道 trong tiếng Hán chỉ có duy nhất một hình thức văn tự, nhưng trong tiếng Việt có nhiều hình thức biểu đạt tương đương. Vị trí của chúng trong câu khá linh hoạt, có tác dụng biểu thị ý nghĩa nhấn mạnh, nâng cao hiệu quả biểu đạt, thể hiện rõ nét quan điểm, thái độ của người nói với sự việc khách quan truyền tải tới người nghe.